martes, 23 de xuño de 2020

Un final difícil de defender


Xogan brancas e empatan

A situación representada no diagrama pode facilmente aparecer nun xogo pero seguramente moi poucos damistas poderían conseguir o empate coas brancas. Nos «Finais Prácticos Básicos» editados pola «Enciclopédia Damista» nada trae ao respecto e só foi ao revisar unha posición procedente dun estudo do Dr. OAL republicado por Luís Xavier no semanario «Cidade de Tomar» [Nº 3660 do 29/7/2005] o que nos fixo reparar na dificultade que ten este final. 

No apartado seguinte podemos ver ese estudo e a solución do autor, que por certo é un dos mellores compositores de todos os tempos.



Dr. Orlando Augusto Lopes
Publicación orixinal: «Gazeta do Sul» 1/12/1958
Xogan brancas e gañan
[Demolido]

Solución do autor: 1.03-10, 24-31; [Se 1. ... 20-15; 2.12x19, 24-28; 3.10-14, 28-32; 4.07-11, 32-28; 5.11-15, 28-24; 6.14-11, 24-31; 7.19-23, GB.] 2.10-06, 31-18; [Se 2. ... 31-24; 3.06-02, 24-31; 4.02x24, GB.] 3.06x24, 18x04; 4.24-06, 16x07; 5.06-03, [GB]. Prisión.



A simple vista semella todo correcto, pero na variante con 2. ... 31-24; ao tentar comprobar como gañan as brancas, puidemos verificar que a misión resulta imposíbel conforme demostraremos ao explicar o final que aparece na cabeceira.

A exposición didáctica seguindo o habitual sistema de hipóteses, tórnase bastante confusa, así que decidimos aplicar un método diferente que, pensamos, permite ao defensor empatar comodamente sen ter que gastar demasiado tempo na procura dos lances.



As negras para poder progresar deben manobrar con idea de ocupar a diagonal de corte [«9&31»].

Mentres tanto o defensor [Xeralmente situado na diagonal de corte] debe proceder seguindo estas catro normas de ouro:

PRIMEIRA REGRA:


Se a dama negra ocupa algún dos catro cadros inferiores da diagonal «8&29» [«8», «12», «15» ou «19»] preparando o avance 21-18 [Que precisa desta prevía protección ante un posíbel ataque ao peón «26»], as brancas para poder empatar teñen sempre que impedir ese avance colocándose nunha casa dispoñíbel da diagonal de corte [«9», «13», «27» ou «31»].


Excepcionalmente:

Se a dama negra estivese en «15» tamén valerían os ataques desde «2» ou «24» xa que tras 15-22, aínda poderían defender con 02-09 ou 24-31.

Se a dama negra non tivese impedimento [Por estar desocupada a diagonal de corte] e fose instalarse en «22», as brancas só poderían empatar se tivesen a posibilidade de ocupar as casas «2», «5», «24» ou «28», como se verá no momento oportuno. [Nese caso estarían preparadas para impedir o avance 21-18, co ataque desde «9» ou «31»].


SEGUNDA REGRA:


Se a dama negra está na casa «4» [Como na posición inicial do noso final] para poder empatar é obrigado impedir o avance 21-18 desde as dúas casas superiores da diagonal de corte [«31» ou «27»].

TERCEIRA REGRA:


Se a dama negra vai a «28» con idea de entrar na diagonal de corte por «31», as brancas teñen que defender colocando a súa dama nos cadros «2», «6», «20» ou «24» [Para en caso de 28-31 poder colocarse na casa «11» (A única válida como comprobaremos na táboa defensiva que amosaremos no apartado referido ao desenvolvemento) ou se as negras avanzan 21-18 poder atacar o peón «26»].

CUARTA REGRA:


Se a dama negra vai a «24» con idea de entrar na diagonal de corte por «31», as brancas teñen que defender colocando a súa dama nos cadros «2», «5», «10» ou «23» [Para en caso de 24-31 poder colocarse nas casas «11» ou «14» (Únicas válidas como comprobaremos na táboa defensiva que amosaremos no apartado referido ao desenvolvemento) ou se as negras avanzan 21-18 poder atacar o peón retrasado de «26» (No caso da dama branca en «2» atacando primeiro con 02-09 e tras o avance negro a «14» seguir con 09-05 e 05-19)]. Pero se tivesen a posibilidade, sería mellor facelo en «31», entorpecendo aínda máis os intentos negros de progresar.

DESENVOLVEMENTO:

1.*31-27 ...


Impedindo o decisivo avance de peón á casa «18» seguindo a «Segunda Regra». Nótese que o lance é único, pois se:

a) 1.31-13� ... [Se 1.31-09�, as brancas perden por similar proceso] 1. ... *21-18; 2.13x29, 04-08; 3.17-21, 25x18; 4.29-25, 08-04; [GN].

b) 1.31-28� ... [Se 1.31-24�, as brancas perden por similar proceso] 1. ... *21-18; [As negras dispoñen de vía libre para avanzar o peón] 2.28-23 ... [Coa dama negra preparada para poder entrar na diagonal «8&29» o ataque 2.28-19, sería refutado con 2. ... 18-13; 3.19x29, 04-08; 4.17-21, 25x18; 5.29-25, 08-04; GN.] 2. ... 18-13; 3.23-28, 26-22!; [O modo máis sinxelo] 4.28-05, 04-08; 5.05-28, 22-18; e agora se:

u 6.28-32, 08-29; [A posición é a mesma que no «Final Práctico 563» do «Tratado Enciclopédico»] 7.17-21, 13-09; 8.32-10, 29-22; 9.10-17 ... [Se as brancas quedan no río segue 9. ... 18-13; e cae o peón «21»] 9. ... 09-05; [GN].

u 6.28-31, 08-22; 7.31-28, 22-26; 8.28-05 ... [Ou 8.28-31, 25-21; 9.31-24, 13-09; 10.24-02, 18-14; 11.02-24, 09-05; GN.] 8. ... 26-29; 9.17-21, 13-09; 10.05-10 ... [Entronca na mesma posición da opción anterior tras 8.32-10].

1. ... 04-14;


Iniciando a manobra para expulsar a dama branca da diagonal de corte.

2.27-31 ...


Impedindo momentaneamente que a dama negra se instale na casa «28» e a posterior entrada por «31».

2. ... 14-05;


Lance de espera para descolocar a dama inimiga.

3.31-09, 05-28;


Obriga á dama branca a abandonar a diagonal de corte.

Outros movementos negros para unha casa do río serían respondidos con 4.09-31, retrasando o proceso.

E se 3. ... 05-02; pode seguir 4.09-13 ... [Ou 4.09-27, coa mesma idea. Pero non 4.09-31�, por 4. ... *02-24; 5.31-13 ... (As brancas non dispoñen de ningún dos cadros de defensa indicados na «Cuarta Regra». Contra 5. ... 31-27 ou contra 5. ... 31-09; o proceso é similar) 5. ... 24-31; 6.13-10, 21-18; 7.10-01, 18-13; 8.01-05, 31-18; 9.05-01, 18-04; 10.01-23, 26-22; 11.23-05, 04-08; 12.05-28, 22-18; e entronca nunha posición que xa vimos na variante con 1.31-28, e desvío con 6.28-31, xusto despois de que as negras xogan 6. ... 08-22] 4. ... 02-09; e defensa branca segundo se explicará na última nota.

4.*09-02 ...


Seguindo a defensa indicada na «Terceira Regra». Non valía 4.09-31�, por 4. ... 28-24; [Con posición igual que na nota anterior despois de 3. ... 05-02; na opción perdedora con 4.09-31�, *02-24; que GN.]


4. ... 28-31;


Se 4. ... 28-24; 5.*02-05 ... [Única casa dispoñíbel das indicadas na «Cuarta Regra». Entronca na mesma posición que a que se forma despois do sexto lance da liña tronco]. Evidentemente, se as negras fosen a outra casa do río o mellor sería volver á diagonal de corte con 5.02-09.

5.*02-11 ...


Obrigada para impedir o letal avance 5. ... 21-18.

Se 5.02-15�, 31-27; 6.15x29, 27-23; 7.17x26, 23-30; [GN]. Encerro.

5. ... 31-24;


Se moven a un cadro da diagonal «9&31» a defensa será segundo se explicará na última nota. Ou se 5. ... 31-28; 6.11-02, repetindo posición [Aínda que tamén valería mover ás casas «6», «20» ou «24», conforme se indica na «Terceira Regra»].

6.*11-02 ...


Obrigada. Esta a única casa dispoñíbel das cinco indicadas na «Cuarta Regra».

Non 6.11-14�, por 6. ... *24-15; [Preparando o inevitábel avance 21-18, agora posíbel ao evitar co seu lance posteriores ataques ao peón de «26»] 7.14-05 ... [As brancas non dispoñen da posibilidade de ir a un dos cadros salvadores indicados na «Primeira Regra»] 7 . ... 21-18; 8.05-10, 18-13; 9.10-01, 26-22; 10.01-28, 22-18; 11.28-24, 15-19; 12.24-31, 19-22; e entronca nunha posición que xa vimos na variante con 1.31-28, e desvío con 6.28-31, xusto despois de que as negras xogan 6. ... 08-22.

6. ... 24-28;


Se moven a «31» repítese posición con 7.*02-11. Ou se 6. ... 21-18; 7.02-09, 18-14; 8.09-05, 14-11; 9.05-19, cae o peón de «26» e [EMP].

7.02-06 ...


Coa mesma idea tamén valerían 7.02-20, ou 7.02-24, sempre seguindo a «Terceira Regra».

7. ... 28-31; 8.*06-11, [EMP].


Repite a posición. Agora igual que despois do quinto lance.

A partir desta altura as negras poden tentar o engano movendo lance tras lance a calquera das casas da diagonal «9&31» e as brancas deben defender de modo que impidan o avance 21-18, xa sexa de forma directa ou de forma diferida, sempre segundo se explica na seguinte táboa movendo para un cadro con cruz e contando os lances para reclamar o empate ao chegar ao número 20. [Se as negras abandonasen a diagonal de corte, esta debería ser ocupada polas brancas tan pronto como fose posíbel, aínda que prioritariamente sería sempre preciso seguir as catro normas de ouro expostas ao principio].



Nos dous últimos casos, con dama negra en «13» ou «9», o avance 21-18 permite o ataque branco ao peón retrasado de «26» con empate claro.

No terceiro caso, con dama negra en «22», ese avance 21-18 tórnase máis perigoso. A defensa obrigada sería indo á casa «9» ou á «31», segundo a dispoñibilidade. Vexamos os posíbeis desenvolvementos:


DEFENSA CON DAMA BRANCA NA CASA «9»


1. ... 25-21; 2.09-05, 22-08; [Se 2. ... 18-13; 3.*05-14, 22-18; 4.14-19, 18-22; 5.19-14, EMP. Se 2. ... 22-12; 3.05-09, 18-14; 4.09-18, 14-10; 5.18x25, EMP. Ou se 2. ... 22-15; 3.05-09, 18-14; 4.09-05, 15-19; 5.05-01, 21-18; 6.01-05, 18-13; 7.05-09, 13-10; 8.09-22, 19-23; 9.22x29, 14-11; 10.17-21, EMP.] 3.05-10 ... [Non 3.05-09�, por 3. ... *26-22; 4.17x26, 22-19; 5.09x15, 08x29; GN.] 3. ... 18-13; [Ou 3. ... 08-15; 4.10-05, 18-13; 5.05-14, 13-09; 6.14x25, 09-05; 7.25-29, EMP.] 4.10-23 ... [Non 4.10-14�, por 4. ... 13-09; 5.14x25, 08-04; GN.] 4. ... 21-18; [Agora se 4. ... 13-09; 5.23-14, EMP.] 5.23-16!, 13-09; [Se 5. ... 18-14; 6.*16-07, 14-10; 7.*07-14, 10-06; 8.*14-21, 26-22; 9.*21-18, 13-10; 10.18x27, 10-05; 11.17-21, EMP. Ou se 5. ... 13-10; 6.16-07, 18-13; segue 7.07-14, con idéntico desenlace] 6.16-07, 18-13; 7.*17-21, 26x17; 8.07-14, 08-04; 9.14-01, [EMP].


DEFENSA CON DAMA BRANCA NA CASA «31»


1. ...25-21; 2.31-28, con empate similar. Agora se:


b) 2. ... 18-13; 3.28-14 ... [Entronca na liña correspondente da anterior opción con Dama en «9»].

c) 2. ... 22-12; 3.28-31, 18-14; 4.31-18 ... [Entronca na liña correspondente da anterior opción con Dama en «9»].

d) 2. ... 22-08; 3.28-10 ... [Como no tronco da anterior opción con Dama en «9»].



Para facer máis sinxelo o estudo da táboa, o mellor é lembrar só as cruces dos cadros coincidentes.

Se a dama negra vai a «31» ou «27» [As dúas casas superiores da diagonal] as brancas deben defender colocándose en «11» ou «14».

Se a dama negra vai a «22», «18», «13» ou «9»  [As catro casas inferiores da diagonal] as brancas deben defender colocándose en «24» ou «28».

Ningún comentario: