Antes de comezar
pensamos que é importante aclarar que neste tipo de
finais existen moitas posicións que se poden resolver con procesos similares
tanto nas «Damas Clásicas» como nas modalidades nas que o peón pode capturar
para atrás, como é o caso das «Damas Rusas», das «Pool Checkers», ou das «Damas
Brasileiras». Por este motivo decidimos revisar os estudos fundamentais
realizados nas catro modalidades para poder elixir o mellor método e tamén para
contrastar posíbeis coincidencias e clarificar autorías.
Dando por feito que
o bando forte domina o río, no estudo deste final debemos distinguir 2 grandes
casos segundo que a paralela «8&29» estea ocupada por un ou por
outro bando.
Neste caso, se o bando
forte domina o «río» e consegue tamén manter o control desta diagonal «08↗29», gaña sempre. Para iso necesita ademais conquistar o «circuíto
medio» [2→9→31→24] e construír unha BASE coa que poida reducir as casas de escape e así
atrapar a dama defensora ou forzar a entrega dalgún dos peóns.
Despois de realizar
un minucioso estudo decidimos escoller unha BASE na que se colocan as damas nas
casas «1», «15» e «22». Podendo incluso a dama do «río» estar en «32» pois o
proceso sería o mesmo.
Esta BASE é a mesma
que emprega o Dr. Cándido Sena Carneiro na 2ª edición dos seus «Finais
Prácticos Básicos», unha obra realizada en colaboración con Manuel Melo e
publicada a partir de setembro do ano 1986. Curiosamente coincide tamén coa publicada
no noso anterior artigo nun histórico final do Cap. Evaristo Borges [Non na altura que el a menciona,
senón no movemento anterior] e aparece
igualmente nalgúns traballos que damistas brasileiros publicaron no desaparecido
«Diário Carioca» a comezos dos anos 60 do século pasado.
A pesar destas
coincidencias na BASE, o método que aquí imos expoñer presenta procesos
diferentes nalgunha das posíbeis hipóteses e engade tamén variantes novas. Con
todo, no desenvolvemento do estudo indicaremos sempre a autoría das posicións e
das respectivas análises cando estas non nos pertenzan.
CONSTRUCIÓN DA BASE FUNDAMENTAL
A mellor forma para
tratar de resistir en defensa é colocar a dama nunha das casas do circuíto
medio [2→9→31→24]. Para realizar a súa expulsión o bando forte debe entrar por unha casa
dispoñíbel empregando a dama que non está no «río» nin na diagonal «08&29». Por motivos didácticos, consideraremos que esta
entrada vaise facer polas casas «6» ou «13» [Aínda que tamén se podería facer por «11» ou
«18» ou incluso por «20» ou «27», seguindo despois o proceso sempre de forma
idéntica]. Unha vez dentro os pasos serán:
➤ Se a dama está colocada na casa «6»:
As brancas continúan
con 2.06-02 ... [Se
a casa «2» estivese ocupada o proceso máis curto sería replicando con 2.06-24,
seguido de 3.08-15, e 4.24-31. Aínda que se queremos facer unha máis sinxela
sistematización a resposta máis práctica sería 2.06-13 ... (Traspoñendo para a liña do paso que explicaremos no
seguinte parágrafo) xa
que neste caso no valería 2. ... 02-09; pois as brancas dispoñen de «gancho»
gañador levando a dama do «río» para a casa «19»] seguido de 3.08-15, e 4.02-09 ... [Se a casa «9» estivese ocupada, faise previamente un movemento de espera
cambiando de canto a dama do río].
➤ Se a dama está colocada na casa «13»:
As brancas
continúan con 2.13-09 ... [O
sistema, que con dama procedente da casa «18», emprega no «Curso de Finais» de V. Malamed e Y. Barsky
publicado en Moscú no ano 1989] seguido de 3.08-22, e 4.09-02 ... [Se a casa «2» estivese ocupada,
faise previamente un movemento de espera cambiando de canto a dama do río].
REMATES NA POSICIÓN BASE
SEGUNDO A COLOCACIÓN DA DAMA NEGRA
Seguidos estes
pasos, a formación da BASE non ofrece ningunha dificultade. Unha vez
construída, a dama negra non pode estar na casa «8»
pois cae tras 1.22-29, [GB]. Tampouco, en ningunha das casas do «circuíto
medio» [2→9→31→24] do que, como acabamos de explicar, debe ser expulsada previamente. Imos
ver pois como se gaña se está situada nalgunha das outras casas nas que pode
buscar refuxio [As
marcadas cun «x» nos dous diagramas ilustrativos que reflectimos
ao principio do estudo].
HIPÓTESE CON DAMA NEGRA NA CASA «4»
1.15-06 …
Para ir á casa «17»
construíndo un «niño» típico das hipóteses nas que a dama negra defende na
diagonal «04↗25».
O primeiro autor do
que coñecemos un estudo desta hipótese foi o Dr. Bolivar Mascarenhas, forte
damista de Curvelo no estado brasileiro de Minas Gerais, que
forma a posición coa dama procedente da casa «20». Aparece na «variante 6» das
súas análises publicadas no «Diario Carioca» no ano 1963.
1. … 04-08;
A única
continuación indicada polo damista brasileiro. Outras posibilidades poderían
ser:
a) 1. ... 04-07; 2.06-17, 07-03; [Escapando da ameaza 22-18] 3.22-12, 16x07; 4.01-10, 03x13; 5.17x12, [GB]. Análise
do Dr. Sena Carneiro.
b) 1. ... 04-21; 2.06-17, 21-30; [Se continúa na paralela, remátese
con 3.22-18, seguido de 4.17x26, GB.] 3.22-26, 30x21;
4.17x26, [GB]. Análise do Dr. Sena Carneiro.
c) 1. ... 25-21; [Continuación non contemplada no mencionado
volume do tratadista portugués, aínda que curiosamente é a defensa que prolonga
máis o desenlace] 2.06-15 ... [Non 2.06-17�, *21-18; 3.22x13,
16-12; EMP.] e agora se:
➤ 2. ... 04-07; 3.15-08, 07-04; [Se 3. ... 21-17; dispara a batería con 4.22-13,
17x10; 5.01x04, GB. Se 3. ... 07-11; 4.08-04, e cae o peón. Ou se 3.
... 07-03; 4.08-04, 21-17; 5.22-09, e as negras tamén terían que entregar
material] 4.22-09! ... [Ameazando capturar a dama con 5.10-14. Coa mesma
idea tamén vale 4.22-31, pero esta alternativa demoraría o final dous lances
máis] 4. ... 21-17; 5.01-19! ... [O modo máis rápido. Aínda que
aparentemente semella mellor 5.09-22 ... (O proceso habitual
cando a base é formada coa dama na casa «31») 5. ... 04-25; 6.08-04, e a dama queda atrapada,
pero realmente aquí despois de 6. ... 17-13; 7.22x09, 25-29; o final prolóngase
un pouquiño máis como se pode comprobar na seguinte opción con 2. ... 21-17; na
que se alcanza esta mesma posición] 5. ... 04-11; [Se 5. ... 04-07; ou 5.
... 04-21; segue 6.08-04, e a dama cae. Do mesmo xeito se 5. ... 04-25;
con 6.08-04; a dama queda atrapada. O lector debe notar que se aquí as negras
xa entregan o peón con 5. ... 17-13; despois de 6.09x22, 04-11; 7.08-04,
11-02; 8.22-09, a dama non ten escapatoria e o final resulta máis curto que na
variante alternativa con 5.09-22] 6.08-04, 11-02; [Se 6. ... 11-24; segue 7.19-28,
24x31; 8.04-18, 31x13; 9.*09x22, GB. Ou se 6. ... 11-06; ou 6. ...
11-20; quedando no aire, decide o disparo con 7.19-12, GB.] 7.04-14, 02-20; [Se 7. ... 02-06; 8.14-10, GB. Ou se 7. ... 02-24; 8.19-28,
24x31; 9.14-18, 31x13; 10.*09x22, GB.] 8.09-02, 20-27; [Se 8. ... 20-30; segue o
mesmo desenlace tras 9.19-23. Ou se 8. ... 20-24; 9.14-11, GB.] 9.19-23, 27x20; 10.02x24, [GB].
➤ 2. ... 21-17; 3.15-08, 04-25; [A dama non pode colocarse no aire debido ao disparo da «batería» con
4.22-13] 4.08-04, 17-13; [A mellor, para liberar a dama do encerro nas
paralelas] 5.22x09, 25-29; [Formando unha posición á que nos referimos nas
notas da opción anterior 2. ... 04-07] 6.09-02!, 29-22; [Se 6. ... 16-12; 7.01-19,
29x15; 8.02x20, GB. Se 6. ... 29-26; 7.04-08!, 26-21; (Agora se 7. ... 26-17; segue o mesmo proceso. Ou
se 7. ... 26-30; xa directamente 8.01-23, 30x20; 9.02x24, GB.) 8.08-26, 21x30; 9.01-23, 30x20;
10.02x24, GB. Se 6. ... 29-12; 7.01-14, 12-03; (No caso de 7. ... 12-08; entronca na liña do desvío da opción
principal con 7. ... 22-08; Se 7. ... 12-22; 8.04-08, 22-09; entronca na
opción principal {Ou nos respectivos desvíos se as negras escollen 8.
... 22-13; 8. ... 22-27; ou 8. ... 22-31}. Se 7. ... 12-26; segue 8.04-08, entroncando na
liña do desvío da opción principal con 7. ... 22-26. Ou se 7. ... 12-29;
8.14-25!, como na liña do desvío da opción principal con 7. ... 22-29) 8.04-08, 03-13; (Se 8. ... 03-17; segue o mesmo proceso) 9.02-06, 13x03; 10.14-07, 03x12;
11.08x15, GB. Ou se 6. ... 29-08; 7.02-24, 08-22; (Se 7. ... 08-12; ou 7. ... 08-26; ou se 7. ... 08-29;
8.01-14, nos tres casos segue como nas respectivas posicións nas que a dama de
«24» está na casa «2») 8.01-14,
22-31; 9.04-08, 31-09; (Se 9. ... 31-27;
10.14-23, 27x20; 11.24x11, GB. Ou se 9. ... 31-13; 10.24-06, 13x03;
11.14-07, 03x12; 12.08x15, GB.) 10.14-05, 09x02; 11.08-15, 02x20; 12.24x15, GB.] 7.01-14 ... [Aproveitando
que non vale o avance de peón. Neste final as brancas deben dominar as dúas
paralelas para poder construír a base de remate que se formaría colocando as
damas nas casas «8», «14» e «24»] 7. ... 22-13; [Se 7. ... 22-08; 8.14-25,
08-19; 9.*02-15, 19x12; 10.25-29, 12-08; 11.04-14, 16-12; 12.14-25, GB. Se 7.
... 22-09; 8.04-08, 09-13; (Tampouco vale 8.
... 09-27; por 9.14-23, 27x20; 10.02x24, GB. Nin 8. ... 09-31; por 9.14-28,
31x24; 10.08-15, 24x11; 11.02x15, GB.) 9.02-06, 13x03; 10.14-07, 03x12; 11.08x15, 16-12; 12.15x08, GB. Se 7.
... 22-12; 8.04-08, 12-03; 9.14-07, 03x12; 10.08x15, GB. Se 7. ... 22-26;
8.04-08, 26-17; (Os retrocesos ás casas
«29» ou «30» permiten a troca pola dama de «14» e GB.) 9.02-06, 17x03; 10.14-07, 03x12; 11.08x15, GB. Se 7. ... 22-27; 8.14-23, 27x20; 9.02x24, GB. Se 7.
... 22-31; 8.14-28, 31x24; 9.04-11, 24x06; 10.02x15, GB. Ou se 7. ...
22-29; 8.14-25!, 29-19; (Se 8. ... 16-12;
9.04-08, GB. Se 8. ... 29-12; 9.04-08, e cae a dama. Ou se 8. ... 29-08; 9.25-29, 16-12;
10.02-11, 12-07; 11.11-15, GB.) 9.02-15, 19x12; 10.25-29, 12-08; 11.04-14, 16-12; 12.14-25, GB.] 8.04-08, 13-09; [Se 8. ... 13-03; 9.14-07, 03x12; 10.08x15, GB. Se 8. ... 13-17;
9.02-06, 17x03; 10.14-07, 03x12; 11.08x15, GB. Se 8. ... 13-27; 9.14-23,
27x20; 10.02x24, GB. Ou se 8. ...13-31; 9.14-28, 31x24; 10.08-15, 24x11; 11.02x15, GB.]
9.02-24 ... [Formando a Base] 9. ... 09-31; [Evidentemente
se van ás casas «2» ou «27» perden ao permitir a troca coa dama de «14». Ou se
moven 9. ... 09-13; segue 10.24-06, 13x03; 11.14-07, GB.] 10.14-23! ... [Proposta
de Manuel Melo para simplificar o desenlace. Antes os libros seguían co lance
de espera 10.08-29; orixinando unha maior cantidade de variantes] 10. ... 31-13; 11.08-22, 13x20; 12.24x15, [GB].
2.01-19 ...
Necesaria para poder
progresar. Se 2.22-29, 08-04; obriga a repetir posición con 3.29-22.
2. ... 08-04;
Ou se 2. ... 16-12;
3.*06-17 ... [Non 3.06-03�, por
3. ... *25-21; 4.03x16, 21-18; EMP.] 3.
... 08-04; 4.19x08, 25-21; 5.17x30, 04-14; 6.*30-21, 14x25; 7.08-04, [GB].
Ambas as dúas análises do Dr, Sena Carneiro.
3.06-17 ...
Despois deste lance
o Dr. Bolivar Mascarenhas xa dá o xogo por gañado sen estender máis a análise.
3. ... 16-12;
Se 3. ... 04-07
ou 3. ... 04-11 as brancas rematan con 4.22-18, seguido de 5.17x30,
[GB]. Mesmamente evidente resulta 3. ... 04-08; ao que seguiría 4.19-29,
[GB]. As negras poderían sacrificar primeiro o peón «25» e despois o de «16,
pero a posición sería igual que na liña principal».
4.19x08, 25-21;
Desfacendo o «niño».
Pois a ameaza 5.18-22 persistía e as brancas seguen controlando o río de forma
indirecta.
5.17x30, 04-14; 6.30-21, 14x25; 7.08-04, [GB].
A dama cae atrapada
nas paralelas. Análise complementaria de Sena Carneiro.
HIPÓTESE CON DAMA NEGRA NA CASA «7»
Posición do damista
brasileiro Pedro Augusto Diniz publicada no «Diário Carioca» do
17/06/1962 na sección de damas orientada polo comandante Cícero Rocha.
1.15-06! ...
Iniciando a
consabida manobra que permite ir á decisiva casa «17».
1. ... 07-04;
Así é como segue a
análise no citado diario. Outras posíbeis alternativas poderían ser:
a) 1. ... 07-21; 2.06-17, 21-30; [A dama esta atrapada. Se
permanece na paralela, segue 3.22-18, e 4.17x26, GB.] 3.22-26, 30x21; 4.17x26, [GB]. Análise do Dr. Sena Carneiro.
b) 1. ... 07-03; [A dama pasa ao «circuíto maior» no que ofrece
menos resistencia] 2.06-11, 03-17; 3.11-04
... [Entronca na Hipótese
de Dama Negra en «3» xusto despois do segundo movemento branco].
c) 1. ... 25-21; 2.22-08, 07-04; 3.06-17,
21-18; 4.17-21, 18-13; [Se
4. ... 18-14; 5.*01x19, 04x25; 6.08-04, GB.] 5.21-25, [GB].
2.06-17 ...
Ameazando o determinante
3.22-18.
2. ... 04-08; 3.01-19 ...
Aquí finaliza a
solución de Pedro Augusto Diniz publicada no mesmo «Diario Carioca» dúas
semanas despois con data 02/7/1962.
O Capitán Evaristo
Borges no seu estudo non analiza esta hipótese que estamos agora tratando. Pero
curiosamente, despois de dar algunha volta chega ata esta mesma posición [Ver no artigo anterior a posición
da «variante c» despois de 13.23-19] e remata igual que
imos ver aquí.
3. ... 16-12;
Evidentemente se 3.
... 08-04; segue 4.22-18, 04x21; 5.17x26, [GB].
4.17-30, 08-04; 5.19x08, 25-21;
Se 5. ... 04-14;
6.22-18, [GB].
6.30x17, 04-14; 7.17-21 ...
Agora temos a mesma
posición que na liña principal da Hipótese anterior, pero con un lance máis por
bando.
7. ... 14x25; 8.08-04, [GB].
Esta análise complementaria,
no libro dos «Finais Prácticos Básicos» é atribuída a Manuel Melo, pero como xa
dixemos arriba realmente pertence ao Cap. Evaristo Borges.
HIPÓTESE CON DAMA NEGRA NA CASA «21»
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjbETYepFfoJcsWclqAKEK28d1zKUZl4zBITvLX10O3YgA6MoHLq2Az-5BkVQ39aNwAAAP1O3xg5XwUSaH2edykm9K3LjOj0XCnOQRnpKyFjOL8Q-H3YWEZRVNEKtsMPZavy57o3yJf8VcB/s0/HIPOT_dama+en+21.jpg)
Posición do Cap.
Evaristo Borges formada no seu final que publicamos no artigo anterior despois
de 7. ... 04-21.
1.15-06 ...
A típica manobra
seguindo a idea que vimos nas hipóteses precedentes. Aquí Borges continúa con
1.01-19, formando a que el considera como «Posición Base». Pero ese plan
retarda innecesariamente o desenlace.
1. ... 21-30;
Esta continuación
non é contemplada no libro de finais do Dr. Sena Carneiro que só indica as
seguintes variantes:
a) 1. .... 21-04; [Entronca nunha posición xa vista na liña principal da Hipótese Dama Negra
en «7»].
b) 1. ... 21-07; [Entronca nunha posición xa vista na variante 1.
... 04-07 da Hipótese Dama Negra en «4»].
c) 1. ... 21-17; 2.06-03! ... [Máis sinxelo que no libro dos
«Finais Prácticos Básicos» no que segue con 2.06-11] 2. ... 17-30; [Se
2. ... 17-21; 3.03-17, estamos nunha posición xa vista, con un tempo menos por
bando, na variante 1. ... 04-21 da
Hipótese Dama Negra en «4» na que entronca xusto despois do movemento 2.06-17] 3.01-23, 30x20; 4.22-12, 16x07; 5.03x30, [GB].
2.06-03, 30-20;
a) 2. ... 30-17; 3.01-10, 17x06; 4.03x17, [GB].
b) 2. ... 30-21; 3.03-17, [GB].
3.22-12, 16x07; 4.03x30, 25-21; 5.30x17, [GB].
HIPÓTESE CON DAMA NEGRA NA CASA «3»
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiDeCLr40TR_z6m-1cK554sn9YsZ0JZWW20ChvYtCk0zyNMR69EcCHudR6fBkmXrnAiu7WKSHLqi6alE30egrSCPpbIHpLVj51ONROr76ORK9nwxSlJDxpxQFfBeljALR9BR6nkzgjT59AW/s0/HIPOT_dama+en+3.jpg)
1.15-11 ...
Coa mesma idea,
tamén valería 1.22-18, 03-17; 2.18-04, 17-03; [Se 2. ... 17-13; 3.15-12, 16x07; 4.04x09,
GB. Ou se 2. ... 17-30; 3.01-10!, 30-27; (Se 3. ... 30-17; 4.15-08,
entronca na liña principal) 4.15-12,
16x07; 5.04x31, GB.] 3.15-08, entroncando.
1. ... 03-17; 2.11-04, 17-03;
a) 2. ... 17-30; permite o pequeno golpe
3.01-23, 30x20; 4.22-12, 16x07; 5.04x24, [GB].
b) 2. ... 17-06; [Cae baixos os efectos da «batería» formada polas
damas «22» e «11» e o complementario peón negro de «25»] 3.04-21 ... [Posíbel
tamén era 3.22-12, pero a textual é máis rápida] 3. ... 25x18; 4.22x03, [GB].
3.22-08 ...
Formando a que
denominamos como «Batería de remate do Cap. Borges» [Damas «4» e «8» e o complementario peón negro
de «16»], típica nos casos nos que a dama do bando
defensor está situada nunha das casas do «circuíto maior» [«3→17→30→16»]. Borges realmente forma a posición coa dama do río na casa «23« pero para
o caso a situación desta peza resulta indiferente.
3. ... 03-17;
Se a dama xoga en
falso, a «batería» dispara con 4.08-12, [GB].
4.01-10, 17x03;
De novo, se queda
no aire na casa «6» prodúcese o disparo 4.08-12,
[GB].
5.04-07, 03x12; 6.08x26, [GB].
HIPÓTESE CON DAMA NEGRA NA CASA «17»
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiUf07j_uAOZnDaWMbgvhJFsBne5IJn0XHhIvjsoUhOD2XSGJAJh-GLZWIZ7LMtLoyi_E3mQ7SvFSW1RrjmP0OTCxY8K0XeEOboP753Z9Ul7QozSGxHh4jGeEYZpQxqmS1UoK1Xbp4Rh2YW/s0/HIPOT_dama+en+17.jpg)
1.01-23! ...
Alcanzando unha
posición que tamén aparece no final do Cap. Evaristo Borges.
A alternativa
1.15-11, empregada polo Dr. Sena Carneiro nos «Finais Prácticos Básicos», con
idea de formar a famosa «Batería de remate» típica para os casos nos que a dama
negra se refuxia no «Circuíto Maior» retarda un pouco máis o desenlace. Coa
textual, no peor dos supostos, as brancas tan só precisan de 13 lances para
gañar, sendo este indubidabelmente o proceso máis rápido.
1. ... 17-03;
Outros posíbeis
intentos na defensa poderían ser:
a) 1. ... 17-30; 2.15-24, 30x20; 3.24x11,
[GB].
b) 1. ... 17-21; [Na análise do
Cap. Evaristo Borges está é a única continuación que contempla] 2.23-30! ... [Aquí Borges segue con 2.15-06, 21-17; 3.06-03, 17-21; 4.03-17, 21-30;
5.17-03, GB. ] 2. ... 21-17; [Así entronca na liña principal. Contra 2. ...
21-14; 2. ... 21-07; ou 2. ... 21-04; segue o evidente 3.22-18,
14x21; 4.30x17, GB].
c) 1. ... 25-21; [Perde este peón, pero é a defensa que fai gastar
máis lances ás brancas] 2.15-11, 17-03; 3.11x25,
03-06; [Se 3. ... 03-17;
4.25-04,] 4.25-18 ... [Neste caso este plan resulta máis rápido que o
habitual de formar a base triangular colocando as damas en «8», «14» e «24»] 4. ... 06-03; [Se 4. ... 06-17; 5.18-04, 17-03; (Contra 5. ... 17-06; 6.22-12, 16x07; 7.04x02, GB. E contra 5.
... 17-30; 6.22-19, 30x20; 7.19-12, GB.) 6.22-08, 03-17; (Se move en falso dispara a «batería») 7.23-10, 17x03; (De novo funcionaría a «batería» se comen para a casa «6») 8.04-07, 03x12; 9.08x15, GB. Se 4.
... 06-20; 5.18-09, GB. E finalmente, se 4. ... 06-02; ou 4. ...
06-24; a dama negra cae despois do sacrificio da branca de «23»] 5.18-04, 03-17; [Aquí ceder xa o peón para ir á «Forzosa» sería o que máis prolonga o desenlace.
Concretamente 9 lances máis. Se 5. … 03-06; 6.22-12, 16x07; 7.04x02, GB.] 6.22-08, 17-30; [Se 6. ... 17-03; 7.04-07, GB. Ou se a dama move en falso con 6.
... 17-13; ou 6. ... 17-06; dispara a «batería» e tamén GB.] 7.08-19 .. [Espera] 7. ... 30x20; 8.19-12, 16x07;
9.04x24, [GB].
2.23-30, 03-17;
A que máis
resistencia ofrece.
a) 2. ...
03-10; 3.30-21 ... [A
«batería» dispara] 3 ... 25x18; 4.22x03, [GB].
b) 2. ... 03-07; 3.22-18, 07x21; 4.30x17, [GB].
3.15-19 ...
Movemento de espera
para descolocar a dama negra. De modo similar, podíase xogar tamén 3.15-08, para
contestar a 3. ... 17-03; con 4.30-26. Pois agora se 4. ... 03-17; segue 5.26-21, [GB]. Como na liña
principal.
3. ... 17-03;
Se move en falso
para a casa «6» remata a «batería» con 4. ... 30-21; seguido de 5.22x03, [GB].
4.19-08! ...
Agora no momento
exacto as brancas forman a «armadilla decisiva». Nótese que non vale 4.30-17�, por 4. ... 25-21; 5.17x26, 16-12; 6.19x08, 03-10; [EMP].
4. ... 03-17;
a) 4. ... 03-07; 5.22-18, 07x21; 6.30x17, [GB].
b) 4. ... 03-10; [Se 4. ... 03-06; as brancas gañan co mesmo proceso] 5.30-21, 25x18; 6.22x03, [GB].
5.30-21 ...
E o «gancho» funciona
para atrapar a dama negra.
5. ... 17x19; 6.08x26, [GB].
HIPÓTESE CON DAMA NEGRA NA CASA «30»
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhV_9qFyfKSWv2qpFpzlCH-b5upzbrBVmrt6BIHntg95JRRdpd-Ngm5MOxwXA0FrFkGCC280lcj4yTfsqMR_zB8p_mfI8ndGTS-ZXyW30MNUCA9eD5c06_Wj456ZJ0ghNUSYl1NJbeNfxxA/s0/HIPOT_dama+en+30.jpg)
1.01-10! ...
De novo máis
preciso que o 1.15-11; indicado nos «Finais Prácticos Básicos».
Esta posición tamén
aparece na liña principal do final de Evaristo Borges xusto despois de 9.19-10.
1. ... 30-17;
Neste punto tamén
se podería optar por:
a) 1. ... 30-21; 2.10-17 ... [Borges seguía movendo a dama para
a casa «23» sen decatarse que a textual decide de modo fulminante]. Máis unha vez repítese o desenlace. No caso de que a
dama volva para «30» segue 3.22-26, [GB]. Se permanece na paralela o desenlace
sería con 3.22-18, [GB].
b) 1. ... 25-21; 2.10-17, 21-18; 3.22x13, 30-23; 4.13-27, 23x30;
5.15-26, 30x21; 6.17x26, [GB].
c) 1. ... 16-12; [A continuación que máis retrase o desenlace pero
conduce a un final moi coñecido que se adoita resolver con «BASE» formada polas
damas nas casas «17», «18» e «19»]. Podería seguir 2.15x08,
30-20; 3.08-04, 20-30; 4.04-11, 30-16; 5.10-19, 16-30; 6.11-06, 30-16; 7.06-17,
16-03; 8.22-18, 03-16; 9.19-12, 16x21; 10.17x26, 25-21; 11.26x17, [GB].
2.10-03! ...
Máis rápida que a
continuación 2.10-23, usada por Borges.
2. ... 17-30;
Sobra dicir que se 2.
... 17-21; segue 3.03-17, e as brancas gañan como vimos na nota anterior.
3.15-08, 30-21;
a) Se 3. ... 30-23; ou 3. ...
30-20; segue 4.08-12, 16x07; 5.03x30, [GB].
b) Se 3. ... 30-17; 4.22-13, 17x10;
5.03x17, [GB].
4.03-17, [GB].
Máis unha vez a
dama cae atrapada no «niño».
RESUMINDO
O bando forte gaña sempre. A mellor
forma para prolongar a resistencia é defender coa dama nunha das casas do
«circuíto medio» [2g9g31g24] e, segundo se pode deducir do estudo das diferentes
hipóteses, cando sexa expulsada debe preferirse facelo para unha casa da
diagonal «4&25».
Neste caso existen
posicións moi particulares nas que se pode presentar algún empate, pero polo
xeral o bando forte conserva aínda moitas posibilidades de vitoria se consegue
obstaculizar o desprazamento do peón «16», ben de forma directa colocando unha dama
en «3» ou «7», ou ben de forma indirecta construíndo unha «armadilla
anti-avance». Deste modo pode prepararse para posteriormente expulsar a dama
defensora desa diagonal e gañar coa BASE fundamental estudada no anterior
capítulo.
Para poder realizar
a expulsión desta diagonal, coñecida como a «transversal» ou «paralela
superior», poden utilizarse tres BASES que representamos a continuación no
seguinte diagrama. As tres son válidas, pero case sempre algunha delas permite
rematar usando menos lances. Todo depende da posición de partida.
Deseguido imos ver
3 exemplos nos que podemos apreciar a conveniencia de cada unha delas.
Este traballoso
final do Dr. Bolivar Mascarenhas veu a luz o 17/2/1963 na columna que orientaba
o comandante Cícero Rocha no desaparecido «Diário Carioca». Debido á súa
extrema dificultade o autor bautizouno como o «Final Diabólico» ofrecendo como
premio un taboleiro de damas para o lector que lle enviase a mellor análise. O
concurso alcanzou unha gran difusión pois o abanico de participantes aumentou
notabelmente ao ser anunciado de novo por Geraldino Izidoro na súa sección do «Correio
da Manhã» por dúas veces, unha no 24/2/1963, coa colocación das pezas
errada, e outra no do 3/3/1963, xa ben presentado. Tras os 3 meses que había de
prazo, ningún concursante deu a solución exacta, aínda que houbo algún que
moito se aproximou.
1.02-11
...
O plan das brancas
consiste en colocar esta dama na casa «4» para no momento oportuno poder desde
o cadro «8» expulsar á dama negra da «paralela superior».
Como curiosidade
podemos engadir, que aínda que non foi contemplado polo autor, as brancas tamén
poderían seguir con 1.03-07, xa que tras 1. ... 29-26; 2.07-04, 26-08; 3.01-32,
08-29; 4.02-20, 29-08; 5.20-23, [Formando a BASE de expulsión do «gancho superior»] as brancas gañan no mesmo número de lances.
1. ...
29-22;
Aquí poderían optar
igualmente por 1. … 29-26; ou por 1. … 29-08; para despois de
2.11-04, defender na casa «12», como na liña principal.
2.11-04,
22-12!;
A mellor defensa.
Se moven en falso para as casas «15» ou «26», segue 3.04-08, e a dama negra é
obrigada a abandonar a prezada diagonal. Malo seria 2. ... 22-29; porque
despois do mesmo lance 3.04-08, a dama queda atrapada. E finalmente se 2.
... 22-08; segue 3.01-14!, alcanzando a situación pretendida cun tempo de
menos [Nesta última
variante tamén valería 3.03-10, formando a base de expulsión con «gancho inferior»].
3.01-05
...
Movemento de
espera. Pois non vale directamente 3.04-08, por 3. ... *12-07; 4.03x12, 16x07; [EMP]. As brancas pretenden ir á casa «14» xusto
despois de que as negras coloquen a dama en «8» e así evitar a manobra
defensiva que acabamos de indicar. Coa dama en «14» pódese impedir a mencionada
troca da casa «7».
O Dr. Bolivar di
que o movemento de espera pode ser en varias casas do «río», o que é certo,
pero resulta curioso que na súa análise opta por 3.01-10 e nese caso as negras
en vez de 3. ... 12-08; [Como na variante principal] poderían defender
con 3. ... 12-15!; e se 4.04-08 ... [Para expulsar a dama da «paralela superior»] seguir con 4. ... 15-11; [Ameazando a troca] o que obrigaría ás brancas a recuar con 5.*08-04, sen facer ningún
progreso.
3. ...
12-08;
Impedindo entrar na
casa de expulsión.
4.05-14 ...
Formando a Posición «BASE de EXPULSIÓN».
Unha «armadilla antitroca» que despistou a
moitos solucionistas e que o autor xulga ser imprescindibel. Neste caso as
BASES en «gancho» retardarían o proceso, aínda que naquel momento eran
descoñecidas.
O Dr. Sena Carneiro
na súa 1ª edición dos «Finais Práticos» explica o caso de forma moi
confusa, pois na páxina 470 considera erroneamente que o final é de empate,
pero máis adiante, na 492, volve ao tema e presenta unha solución [Que asegura ser gañadora] na que previamente xoga 3.03-06, pero por erro os lances seguintes
saen de forma incongruente, aínda que se pode descifrar que pretendía seguir con
3. ... 12-08; [Pouco varia se
3. ... 12-29; pois con 4.01-14, 29-08; 5.06-03, chégase á posición pretendida
de forma máis rápida] 4.01-14, 08-29; 5.06-10,
29-08; 6.10-03, alcanzando a mesma «Posición de Expulsión» do Dr. Bolivar Mascarenhas. Anos máis tarde, na 2ª edición, presenta o
proceso de modo moi similar ao do damista brasileiro facendo a espera con
3.01-32 ... [Xa antes explicamos
que se pode facer en varias casas] e despois de 3.
... 12-08; segue colocando a dama do «río» na casa «14», indicando que é o
habitual pero sen mencionar ningunha autoría.
4. ... 08-15;
Tanto este lance
como 4. ... 08-22; [Refuxiándose
no «circuíto medio» («2↗9↗31↗24»)] son as respostas máis resistentes. Nese caso pódese responder
con 5.04-08, seguido de 6.14-32 ... [Asegurando o control do «río»] para despois
entrar no «circuíto medio» e formar a BASE tal como xa anteriormente
explicamos.
As negras perderían
facilmente se continuasen con:
a) 4. ... 08-29; 5.04-08, 25-21;
6.14x25, 16-12; 7.*03x16, [GB].
b) 4. ... 08-12; 5.04-08, 12-29; 6.14-19,
[GB].
c) 4. ... 08-26; indicada como frouxa
polo Dr. Bolivar Mascarenhas que despois de 5.04-08, da por finalizada esta
análise. Podería seguir 5. ... 26-30; 6.14-23, 30x20; 7.08-12, 16x07; 8.03x30,
[GB].
d) 4. ... 16-12; 5.03x16, 25-21; 6.14x25,
08-19; 7.16-12, 19x08; 8.25-29, [GB].
5.04-08
...
As brancas
conquistan a «paralela superior» e, como xa explicamos ao estudar este caso,
agora o seguinte paso sería formar a BASE con damas nas casas «15», «22» e «1»,
podendo esta última estar tamén na «32».
5. ... 15-02;
Se 5. ... 15-20; perden
inmediatamente con 6.08-12, [GB]. Pero si poderían igualmente escapar para a
casa «24». O proceso sería similar.
6.14-32
...
As brancas agora
teñen que expulsar a dama negra do «circuíto medio» entrando pola diagonal
desocupada, pero antes deben evitar perder o dominio do río, pois as negras
ameazaban con sacrificar o peón «25». O resto do proceso efectúase tal como xa
foi explicado anteriormente nos apartados correspondentes.
1. ...29-08;
As brancas teñen
preparada unha «armadilla» coa que están obstaculizando o avance do peón «16»
de forma indirecta. Nótese que no valía 1. ...16-12; por 2.01-19, e a dama cae atrapada.
A textual impide momentaneamente
2.04-08 que sería a resposta para expulsar a dama se vai a «26», «22» ou «12».
2.01-32
...
As brancas poderían
empregar a «Base de Expulsión» do Dr. Bolivar [Con 2.24-06, 08-29; 3.01-14 ... (Evidentemente, se 3.06-03, para formar a posición
orixinal segue 3. ... 29-12; 4.01-05, 12-08; 5.05-14, gastando aínda máis
lances) 3. ... 29-08;
4.06-03], pero nesta posición gaña de forma máis
rápida a BASE que consiste en formar un «gancho» colocando unha dama na casa
«32» e outra na «23».
A súa formación
tamén se podería construír con 2.01-23, 08-29; 3.24-28, 29-08; 4.28-32,
ou con 2.24-20, 08-29; 3.01-32, 29-08; 4.20-23.
2. ... 08-29;
3.24-20, 29-08; 4.20-23 ...
O lance co que o «gancho»
queda configurado.
4. ...
08-29;
A continuación temática,
aínda que máis resistentes serían 4. ... 08-15; ou 4. ... 08-22; para
despois de 5.04-08, poder defender no «circuíto medio».
5.04-08,
16-12; 6.08x22, 29x28; 7.32x14, [GB].
A mesma posición
vista no exemplo anterior, pero co lance trocado.
1.24-06! ...
A mellor. Nos «Finais
Práticos Básicos» prepara o «gancho» na parte superior con 1.01-32 e
despois de 1. ... 29-08; 2.24-20, 08-29; 3.20-27 ... [Ten que perder aquí un tempo retardando o proceso] 3. ... 29-08;
4.27-23, 08-15; 5.04-08, 15-02; [GB].
1. ... 29-08;
Outras posibilidades
son:
a) 1. ... 16-12; 2.06-03, 12-08;
3.03-12, [GB]. Bloqueo.
b) Se a dama se coloca en posición
flutuante con 1. ... 29-26; 1. ... 29-22; ou 1. ... 29-12;
permite 2.04-08, coa correspondente expulsión.
2.06-10 ...
Ao conseguir formar
xa o «gancho», esta é a solución máis rápida. As brancas poderían tamén
empregar o método «antitroca» do Dr. Bolivar Mascarenhas con 2.06-03 ... [Ou a transposición 2.01-14, 08-29;
3.06-10 ... (3.06-17, tamén vale) 3. ... 29-08; 4.10-03] 2. ... 08-12; 3.01-05, 12-08; 4.05-14, pero nese caso a
expulsión produciríase gastando dous lances de máis.
2. ... 08-29;
A continuación
temática. Outras alternativas nesta altura serían:
a) 2. ... 16-12; 3.10-17! ... [O máis sinxelo, sen necesidade de
atacar na casa «3»] 3. ... 12-07; 4.04x18 ...
[E temos un novo
final práctico que nos libros de iniciación solucionan coa BASE formada con
damas en «17», «18» e «19», pero que neste caso pode acurtarse sen necesidade
de ter que chegar a empregala] 4. ... 08-15; [Se 4. ... 08-12; 5.18-07,
12x03; 6.01-10, 03x13; 7.17x10, GB. Ou se 4. ... 08-29; 5.17-21, 29-08;
6.01-05, 08-29; 7.05-02, 29-08; 8.02-09, GB.] 5.01-10 ... [Formando
un «gancho»] 5. ... 15-29; [Se 5. ... 15-08; 6.17-21, 08-29; 7.10-05,
29-08; 8.05-09, GB. Se a dama vai a outra casa calquera cae baixo a acción do
gancho. Así se 5. ... 15-02; segue 6.10-06, GB. Ou se 5. ... 15-20;
ou 5. ... 15-24; ou 5. ... 15-12; coa correspondente troca nas
casas «11» ou «7», GB.] 6.17-21, 29-08; 7.10-06
... [Máis rápido que 7.10-05,
08-29; 8.05-02, 29-08; 9.02-09,] 7. ... 08-29;
8.06-11, 29-08; 9.11-04, [GB].
b) 2. ... 08-26; 2. ... 08-22;
2. ... 08-15; ou 2. ... 08-12; segue 3.04-08, e a dama é
expulsada.
3.04-08, 16-12; 4.08x22,
29x05; 5.01x14, [GB].