luns, 10 de xaneiro de 2022

«Saque de Peón». «Posición de Arranque» e «Encrucillada»

Unha vez formada a «Posición de Arranque» usando calquera dos dous métodos estudados nos artigos anteriores, para gañar o final as brancas precisan aínda superar dúas fases máis. A primeira coñecida como a «FASE DA ENCRUCILLADA» e a segunda como a «FASE DE EXPULSIÓN» na que a dama defensora debe ser desaloxada da diagonal de corte «4&25».


Neste artigo imos tratar como proceder despois de construír a «Posición de Arranque» para chegar á «Encrucillada», e unha vez formada esta, veremos as dúas formas de que dispoñen as brancas para alcanzar a «Fase de Expulsión» [Unha coa dama do río na casa «1» e a outra con esta dama na casa «32»]. O desenvolvemento final desa última fase no que se coroa o peón tras obrigar á dama negra a abandonar a diagonal de corte «4&25», reservámolo para o próximo artigo.



Posición fundamental na que debido á ameaza de troca na casa «11» as negras vense obrigadas a abandonar a diagonal «2&24» permitindo o arranque do peón. Trátase dunha posición rigorosa que debe ser formada xusto despois de que as negras defendan na casa «15». Nótese que a formación deixaría de ser efectiva se a dama defensora ocupase a casa «20» pois nese caso podería desbaratar todo o proceso xogando a «30».
 
Agora despois do movemento negro, no peor dos supostos, son precisos 22 lances para chegar co peón a dama.
 
Esta «Posición de Arranque» tamén se podería formar coa dama do río na casa «32», en vez de na «1» pero, aínda que gaña no mesmo número de lances, a súa resolución resulta un pouco máis complexa. O método orixinal do Cap. Evaristo Borges estaba así deseñado para chegar a unha «Encrucillada» na que a dama tamén aparecía nesa casa «32». Henrique da Cunha e David Fernando Martins [No método orixinal que publicou na «Estratéxia Damista»] tamén chegan á mesma posición e seguen igualmente levando a dama do río para esa casa superior do taboleiro.
 
1. … 15-22;
 
A casa de escape é indiferente, pois as brancas sempre van seguir con 2.02-06, forzando á dama negra a ir a «15» para impedir a progresión do peón. Por exemplo se 1. ... 15-12; despois de 2.02-06, as negras non dispoñen de nada mellor que 2. ... 12-15; para entroncar na liña principal. A dama branca perfectamente situada no cadro «21» evita calquera outra tentativa como podería ser 2. ... 12-03; que perde fulminantemente tras o evidente 3.21-17, [GB].
 
2.02-06, 22-15;
 
Se 4. ... 22-13; 5.*21-17, 13x03; 6.01-10, 03x13; 7.17x10, [GB].
 
3.21-11 ...


De novo pódese apreciar a importancia da dama colocada na casa «21» agora para defender estoutro ataque ao peón xa avanzado. Fórmase aquí a «Encrucillada do Saque», unha famosa posición de confluencia que pode aparecer en varios métodos.
 
O seu desenvolvemento detallado verémolo estudado nun apartado diferente.

 

Unha posición na que as brancas acaban de defender o ataque ao peón con movida de dama á casa «11». Comeza aquí a segunda fase do proceso na que as negras se atopan nunha «Encrucillada». Neste punto poden elixir 6 respostas, sendo 15-12 a que máis resistencia ofrece, facendo gastar 5 lances ás brancas para entrar na seguinte fase [A FASE DE EXPULSIÓN] e un total de 20 para levar o peón a dama.
 
Vexamos deseguido o desenvolvemento destas 6 posíbeis hipóteses:


1.06-10, 09-05;
 
Se a dama vaia a «4» ou «12» cae nun «gancho». Se vai para calquera das tres casas superiores da diagonal, o peón avanza sen atrancos [Preferibelmente pola casa «13»].
 
2.11-02, [GB].
 


1.06-10, 09-05;
 
Se a dama vaia a «25», «12» ou «8» cae nun «gancho». Se permanece nas outras dúas casas dispoñíbeis da diagonal, o peón avanza sen atrancos [Preferibelmente pola casa «13»].
 
2.11-02, [GB].
 


1.06-10, 09-05;
 
Se a dama vaia a «12» ou «8» cae nun «gancho». Se vaí a outra das casas dispoñíbeis, o peón avanza sen atrancos [Preferíbelmente pola casa «13», agás se a dama está en «31», que o debe facer obrigatoriamente pola «14»]
 
2.11-02, 22-09; 3.10-14, [GB].
 


1.*11-24 …
 
Lance obrigado para evitar a troca de peóns. Non valía 1.06-10�, por 1. ... 26-17; [Ou 1. ... 09-05; 2.11-02, 28-17; EMP.] 2.11-06 ... [Se 2.10-14�, 09-05; GN.] 2. ... 09-05; [EMP].
 
1. ... 26-21;
 
Para cortar o avance do peón. Se 1. ... 26-12; [Que tamén impide o dito avance] o mellor é seguir con 2.01-14! ... [Lance de Joaquim Rodrigues de Sousa (Aditamento realizado na revista «Enciclopédia Damista» Nº 330 de Agosto do ano 1985) co que se entronca na variante con 2. ... 22-12; que veremos na HIPÓTESE DAMA NEGRA EN «12»]. Se 1. ... 26-17; 2.06-11, 17-03; [O ataque con 2. ... 17-21; sería refutado co golpe 3.01-05, 09x02; 4.11-15, 02x20; 5.24x25, GB.] 3.24-31!, e o peón avanza sen demasiados atrancos. Se a dama vai a outra das casas dispoñíbeis que restan, segue 2.06-11 e o peón avanza igualmente sen necesidade de moita máis preparación.
 
2.24-31, 21-04;
 
As negras deben manterse na diagonal de corte, a casa é indiferente.
 
3.31-22, 04-07;
 
As negras agora evitan ir aos cantos, para poder facelo tan só cando o rival faga o propio e así retardar un lance máis o proceso. Así chégase á «FASE DE EXPULSIÓN».
 


1.01-14! ...
 
Lance introducido por Fernando Manuel Martins no estudo que publicou no «Jornal de Almada» no ano 1984. A variante orixinal do Dr. Sena Carneiro, publicada na páxina 2569 da «Enciclopédia Damista» seguía con 1.01-32, alongando o proceso.
 
1. ... 24-31; 2.11-24, 31-22;
 
Non 2. … 31-13; polo golpe con 3.14-05, 09x02; 4.06-11, 02x15; 5.24x17, [GB]. Se 2. ... 31-27; segue 3.06-11, con proceso similar ao da liña textual.
 
3.06-11 …
 
Entronca na variante con 2. … 22-12; da HIPÓTESE DAMA NEGRA NA CASA «12», xusto despois do cuarto lance branco.
 


1.*01-32 ...
 
Construíndo unha «armadilla» que invalida un posíbel ataque negro ao peón desde a casa «3». Nótese que esta é a única forma da que dispoñen as brancas para poder progresar. Agora non valen 1.06-10�, por 1. ... 09-05; [Ou incluso 1. ... 12-03; 2.10-14 ... (Se 2.11-06, 09-05; EMP.) 2. ... 09-05; 3.01x10, 03x17; EMP.] 2.11-02, 12-03; 3.02x09, 03x17; EMP. Nin tampouco 1.11-24�, que permite empatar con 1. ... 12-03; e a posterior persecución ao peón polas casas «7», «12» e «16», xa que en ningún momento resultaría efectivo tapar coa dama do río debido a ameaza 09-05.
 
1. ... 12-22;
 
Ameazando o ataque na casa «13». Outras posibilidades podían ser:
 
a) 1. … 12-03; 2.11-14, [GB].
 
b) 1. … 12-08; 2.32-28! ... [Abreviando o proceso e perfeccionando o método de Fernando Manuel Martins que engloba esta e as variantes «c« e «d» no mesmo comentario e segue nas tres como no tronco con 2.11-24, o que neste caso permitiría o corte na transversal «4&25» obrigando ás brancas a pasar pola «Fase de Expulsión» tendo así que gastar máis lances na promoción. Esta imprecisión arrástrase tamén ao libro de finais do Dr. Sena Carneiro] 2. ... 08-22; [A mellor] 3.11-04, 22-31; [Coa mesma posición que na liña principal despois do oitavo lance negro].
 
c) 1. … 12-29; 2.32-28! ... [Aquí o comentario sería o mesmo que o do segundo lance branco na variante anterior] 2. ... 29-22; [Conflúe na liña da variante que acabamos de mencionar].
 
d) 1. … 12-26; 2.11-24! ... [Ao igual que na liña principal as brancas deben prepararse contra un posíbel ataque ao peón, esta vez desde a casa «17»] 2. ... 26-21; [Cortando o paso ao peón] 3.24-31 ... [Ou 3.32-01, 21-07; 4.24-28, 07-18; 5.28-19, 18-07; 6.19-08, 07-04; entroncando] 3. ... 21-30; [Aínda que non indica os lances das negras, no sistema de Fernando Manuel Martins dedúcese que seguiría con 3. ... 21-04; entroncando na liña principal] 4.*06-11, 30-20; 5.*31-24, 20x02; 6.*32-05, [GB].
 
e) 1. … 12-16; [Unha alternativa interesante] 2.*11-15 ... [Lance de espera para descolocar a dama negra. Nótese como as brancas manteñen a «armadilla» anti-ataque na casa «3»] e neste punto as negras poden escoller:
 
u 2. ... 16-27; [Se van á casa «30» segue o mesmo proceso] 3.32-14! ... [A mellor. Aquí poderíase seguir con 3.15-24, como na liña tronco, pero isto retrasaría o proceso pois as brancas xa gastaron un lance ao ter tamén movido esta dama no lance anterior. Na explicación que dá o Dr. Sena Carneiro no libro dos «Finais Prácticos Básicos» comenta que esta posibilidade orixinaría o empate porque o proceso de coroación superaría os 32 lances, límite que no tempo da súa publicación establecía o regulamento da Federación Portuguesa] 3. ... 27-16; [Se 3. ... 27-13; 4.06-11, 13-27; 5.15-24, 27-16; 6.24-31, 16-12; 7.14-01, 12-03; 8.11-15, e coa mesma posición do tronco desta variante, o peón coroa sen dificultades. De modo similar, se 3. ... 27-30; 4.06-11, 30-27; e a posición conflúe] 4.15-24! ... [A mellor. Para o Dr. Sena Carneiro a única que gaña debido á citada norma dos 32 lances. Pero tamén vale 4.14-32, aínda que prolonga o proceso] 4. ... 16-30; [Se 4. ... 16-03; 5.06-11, 03-07; 6.14-25, 07x14; 7.25x11, 09-05; 8.11-14, GB.] 5.06-11 ... [5.24-31, tamén vale] 5. ... 30-16; [Se 5. ... 30-26; 6.14-01, 26-17; (Impide o avance do peón, pero cae nun «gancho») 7.01-10, 17x15; 8.24x02, GB.] 6.24-31, 16-12; 7.14-01, 12-03; 8.11-15, e o peón coroa comodamente.
 
u 2. ... 16-07; 3.15-08, 07-18; 4.32-01 ... [Non 4.08-04�, por 4. ... 18-13; e agora se 5.06-11, 13-06; 6.11-14, 09-05; EMP. Ou se 5.32-10, 09-05; 6.10x17, 05-01; EMP.] 4. ... 18-04; Como na liña principal despois do 6º lance negro.
 
2.11-24 ...
 
Manobra típica coa que as brancas se preparan para refutar un posíbel ataque negro desde a casa «13».
 
2. ... 22-18;
 
Cortando o avance do peón. Se no seu lugar as negras xogan:
 
a) 2. … 22-13; [O lance que na modalidade orixinal permitiría empatar. Pero nas modernas damas clásicas, ao ser introducida a lei da calidade, perde de modo fulminante] 3.32-05, 09x02; 4.06-11, [GB]. Golpe indicado por Fernando Manuel Martins.
 
b) 2. … 22-12; 3.32-14! ... [Unha proposta de J. J. Rodrigues de Sousa (Publicada na revista «Enciclopédia Damista» Nº 330 de Agosto do ano 1985) coa que se abrevia o proceso ao conseguir evitar a «Fase de Expulsión» e ao mesmo tempo manter a defensa contra un posíbel ataque ao peón desde a casa «3». Aquí no libro dos «Finais Práticos Básicos» o Dr. Sena Carneiro segue como Fernando Manuel Martins con 3.24-31, necesitando maior número de lances ao non cumprir coa primeira das premisas que acabamos de citar] 3. ... 12-22; [Se 3. ... 12-03; 4.06-11, conflúe nunha liña xa vista na «variante e» das notas do primeiro lance negro,  concretamente no seu desvío con 4. ... 16-03. Contra outras alternativas segue igualmente 4.06-11, co mesmo proceso] 4.06-11, 22-12!; [A máis activa. Se en lugar da textual as negras xogan 4. ... 22-13; resulta evidente que co «gancho» 5.14-10, GB. Nos demais casos faise 5.14-01, e o peón avanza xa ao lance seguinte e coroa comodamente] 5.*24-31 ... [Única coa que se consegue parar a ameaza de empate con 5. ... 12-07] 5. ... 12-26; [Agora se 5. ... 12-07; segue 6.*14-25, 07x14; 7.*25x11, 09-05; 8.*31-28, GB.] 6.14-01, 26-17; 7.11-15, e o peón avanza sen ningunha dificultade.
 
c) 2. … 22-31; 3.06-11 ... [Outra mellora de J. J. Rodrigues de Sousa (Tamén na revista «Enciclopédia Damista» Nº 330 de Agosto do ano 1985) perfeccionando a análise orixinal de Fernando Manuel Martins que seguía con 3.32-01, permitindo o corte na casa «18» e alongando o proceso en 9 lances ao obrigar ás brancas a realizar a «Fase de Expulsión»] 3. ... 31-22; [Lembremos que non vale o ataque 3. ... 31-18; debido ao golpe 4.*32-05, 09x02; 5.*11-15, 02x20; 6.24x21, GB.] 4.32-01, e o camiño da promoción queda despexado.
 
d) 2. ... 22-27; ou 2. ... 22-04; ou 2. ... 22-26; ou 2. ... 22-29; segue sempre 3.06-11! ... [O Dr. Sena Carneiro non trata os lances desta variante. Pero Fernando Manuel Martins despois de indicar o golpe dado na «variante a» menciona o resto de lances de forma xenérica coa explicación literal «se outra, 24-31 e 32-01 etc.», co que se prolongaría o desenlace de forma innecesaria pola devandita razón do corte coa dama negra na transversal «4&25»] para replicar con 4.24-31 ... [Se as negras se preparan para atacar o peón por atrás], con 4.32-10 ... [Efectuando «gancho», se as negras se colocan nas casas «13» ou «17»] ou con 4.32-01 ... [Nos demais casos]. Sempre con vitoria moi doada.
 
3.24-31 ...
 
Aquí tamén se podería xogar primeiro 3.32-01, e despois entroncar con 4.24-31, ou incluso alternar con 4.24-28, seguido de 5.28-19, e 6.19-08, que entronca nunha posición máis avanzada.
 
3. ... 18-04;
 
Manténdose na transversal «4&25» para seguir cortando o avance do peón. Pero ─para resistir máis─ a casiña non é indiferente, podendo ir a «4» [Como se fixo co lance textual], a «21» [Como recomenda J. J. Rodrigues de Sousa nunha corrección no xa varias veces mencionado Nº 330 da «Enciclopédia Damista»] ou incluso a «25». Pero se a dama xoga 3. ... 18-07; [Como no estudo de Fernando Manuel Martins] as brancas en vez de seguir con 4.32-01 ... [Como na liña do tronco] dispoñen dunha sutil forma para abreviar lances replicando con 4.32-28!! ... [E non 4.31-27, como propón J. J. Rodrigues de Sousa no Nº 330 da mencionada revista portuguesa pois as negras non atacan o peón e manténdose na diagonal ata gañan un tempo] 4. ... 07-21; [Agora é indiferente a casa na que paren] 5.31-22, 21-04; [A diferenza do que pasa na «Fase de expulsión», aquí (Coa dama do río na casa «28», en vez de na «1») dá o mesmo ir ao canto ou non. Por exemplo se 5. ... 21-07; 6.22-08, 07-04; (Se 6. ... 07-18; 7.08-04, entronca na liña principal deste desvío) 7.28-01, 04-18; 8.08-04, 18-22; 9.06-11, 22-26; 10.11-14, e o peón coroa comodamente] 6.22-08, 04-18; 7.08-04, 18-31; 8.28-01, 31-24; 9.04-11 ... [Con posición igual que na «Fase de Expulsión» despois do 5º movemento branco].
 
4.32-01 ...
 
Preparándose para a «Fase de Expulsión». A dama negra vai ser obrigada a abandonar a diagonal de corte.
 
Nótese que se, con idea de abreviar o proceso, aquí as brancas xogasen 4.32-28 ... [Tentando aproveitar o recurso que vimos na nota anterior] podería seguir 4. ... 04-07; [A casa que tiña que estar libre para agora poder ocupala e dispor da posibilidade de atacar o peón polas costas (Desde «3») no momento en que as damas brancas estean no aire] e agora se 5.31-22�, as negras dispoñen da defensa 5. ... 07-03; 6.06-11, 03-07; 7.11-15, 07-12; 8.15-19, 12-16; 9.22-18, 09-05; [EMP].
 
4. ... 04-25;
 
Sempre manténdose na diagonal de corte, aquí dá o mesmo ir a «7» ou «21».
 
5.31-22, 25-07;
 
Tamén se podía seguir con 5. ... 25-21; que nada cambia. Evidentemente agora sería peor ir ao canto, pois se no seu lugar xogasen 5. ... 25-04; permitirían ás brancas gañar un tempo xa que así poderían chegar á casa «4» gastando só dous lances.
 
Agora o xogo entra na «FASE DE EXPULSIÓN» que estudaremos no próximo artigo.


A esta posición chégase no caso de que as brancas preferisen antes iniciar o «Arranque» colocando previamente a súa dama do río na casa «32» en vez de na «1».


Neste punto as negras poden escoller unha das seguintes hipóteses:


1.11-20*, 12-22;
 
Agora se:

➤ 1. ... 12-03; 2.20-23; [GB].

➤ 1. ... 12-07; 2.20-16 ... [Corrixindo a análise de David Fernando Martins incluída no seu método resumido publicado na revista «Estratégia Damista» de xuño do ano 1946, onde seguía erradamente con 2.20-15�, permitindo 2. ... 09-05; 3.32x01, e a «luneta» con 3. ... 07-11; EMP. Unha defensa apuntada por Joaquim Eliseo Restivo na páxina 4426 da «Enciclopedia Damista»] 2. ... 07-18; 3.32-01, 18-21; 4.16-12, 21-18; 5.12-29, 18-25; e fórmase a «Posición de Expulsión».

➤ 1. … 12-16; 2.20-15 … [Mellorando o orixinal 2.20-30, 16-07; 3.32-01, e «Fase de Expulsión» gastando 1 lance máis] 2. ... 16-07; 3.15-29, 07-18!; 4.32-01, 18-25; e temos a «Posición de Expulsión».
 
2.20-24. 22-18;

Nesta altura se:

➤ 2. ... 22-13; 3.32-05, 09x02; 4.06-11, 02x15; 5.24x17, [GB].

➤ 2. ...  22-12; [Se van a outra desta transversal o peón xa pode avanzar] 3.32-14!, 12-22; 4.06-11, 22-12; 5.24-31, 12-26; 6.14-01, [GB].

3.24-31, 18-04; 4.32-01, 04-07; [Fase de Expulsión].
 


1.32-28 ...
 
Perfeccionando o orixinal que segue con 1.11-24, 08-04; 2.24-31, 04-21; 3.32-01, 21-07; e «Fase de Expulsión».
 
1. ... 08-22; 2.11-04, 22-31; 3.28-01, 31-24; 4.04-11,
 
Posición de confinamento que aparece na Fase de Expulsión despois do quinto lance branco.



1.11-24 ...
 
Seguindo o esquema típico. O peón estaba baixo ameaza de ataque de empate.
 
2. ... 22-18; 3.24-31 ...
 
Aquí pódese optar tamén por 3.32-01, 18-21; [Ou 3. ... 18-07; as únicas que evitan o avance de peón ao cadro «10»] 4.24-31, 21-07; [Fase de Expulsión].
 
3. ... 18-04; 4.32-01, 04-07; [Fase de Expulsión].
 


1.11-24 ...
 
Seguindo o esquema típico. De novo o peón estaba baixo ameaza de ataque de empate.
 
1. ... 26-21; 2.32-01 ...
 
Igual que na anterior hipótese, as brancas poden alternar movementos e agora optar por 2.24-31, 21-04; 3.32-01, 04-07; [Fase de Expulsión].
 
2. ... 21-07; 3.24-31, 07-04!;
 
A única que impide o avance 4.06-10.
 
4.31-22, 04-07; 5.22-29, 07-25;
 
Posición de Expulsión.
 


1.32-28 ...
 
Perfeccionando o orixinal que segue con 1.11-24, e podería ser respondido con 1. ... 29-21; 2.24-31, 21-04; 3.32-01, 04-07; e Fase de Expulsión.
 
1. ... 29-22; 2.11-04, 22-31; 3.28-01, 31-24; 4.04-11,
 
Posición de confinamento que aparece na Fase de Expulsión despois do quinto lance branco.
 


1.32-01, 24-31; 2.06-10,
 
E o peón vai a dama.

Ningún comentario: